FUTBOLDA ALTYAPI ANTRENÖRLERİ NASIL YETİŞİR? (2)

(ÜNİVERSİTELERİN SPOR YÜKSEKOKULLARINDA YER ALAN ANTRENÖRLÜK BÖLÜMLERİ FUTBOL UZMANLIK EĞİTİMLERİ ÜZERİNE)...

Biliyorsunuz TFF antrenör seminer, kurs ve güncelleme eğitimlerinde yer alan derslerin teori ve uygulamaları incelendiğinde altyapıya ilişkin konu ve uygulamaların yer almadığından daha önce söz etmiştik. (Çocuk Futbolu Eğitimlerini bunun dışında tutarak belirtiyorum).
Futbol antrenörlüğü belgesi alabilmek ve antrenör olabilmek için tek yetkili kurum olan TFF bilindiği üzere Üniversitelerin Antrenörlük bölümleri futbol uzmanlık alanı mezunu olanlara TFF Grassroots C antrenör belgesi vermektedir. Aslına bakarsanız daha önceleri daha üst düzeyde bir belge veriliyorken sonradan yapılan düzenlemeler ile bu düzeyden itibaren verilmeye başlanmıştır.
Gelelim Üniversitelerin antrenörlük bölümleri futbol uzmanlık eğitimler içeriği ve düzeyine.
Türkiyedeki bütün antrenörlük bölümlerinde temel antrenörlük eğitimi ile ilgili derslerden sonra özellikle 3. sınıftan itibaren seçilen uzmanlık dalı ya da branşı doğrultusunda daha öznel dersler alınmaya başlanır. Bu dersler genel derslerin branşa uyarlanmış haliyle alınması kadar, o branşın gerektirdiği bağımsız ve teorik dersleri dışında tüm bunlara ilaveten yine iki yıl ve dört yarıyıl boyunca haftada 2 saat teori, 4 saat uygulama tamamen "futbol" dersi almaktadır.
Olaya bu şekliyle baktığımızda bu bölümlerde okuyan antrenör adayı gençlerin, antrenörlük konusunda çok donanımlı yetiştikleri düşünülebilir.
Ama maalesef durum pek sanıldığı ya da beklendiği gibi değildir.
Bu gençler mezun olduklarında antrenör diplomasını okullarından, antrenör belgesini ise TFF dan alırlar. Aldıkları belge ile iş bulabilirlerse pek azı devlet kurumlarında, bir kısmı da kulüplerde çalışmaya başlarlar.
Peki genelde nerelerde çalışırlar?
Altyapılarda. Yani "çocuklar ve futbol" alanında çalışırlar.
Üniversite spor okulları antrenörlük bölümü mezunu olan antrenör adaylarının üstyapılarda çalışmaya başladıkları nadirdir.
O halde bu okullardan üstyapılara mı? Yoksa altyapılara mı antrenör yetiştirmemiz gerekir?
Elbette altyapılara.
Ama bu açıdan baktığımızda karşılaştığımız durumlar ve gözlemler bu konuda bazı sıkıntı ve eksiklerimizin olduğu yönündedir.
Söz konusu eksikler ve sıkıntılar daha ziyade futbol uzmanlık derslerinin teori ve uygulamalarının altyapı futbolu ile ilgili olmayışından kaynaklanmaktadır.
Bu paylaşımı yapmadan önce en az 15 farklı üniversitenin antrenörlük bölümü futbol uzmanlık ders içerikleri gözden geçirilmiş, futbol uzmanlık derslerinin öğretim programlarının içeriklerinde "çocuklar ve futbol" ile ilgili teorik ve uygulama konularına rastlamak neredeyse mümkün olamamıştır.
Örneğin:
Çocuklarda sürat özelliği gelişimi ve futbol
Çocuklarda dayanıklılık özelliği gelişimi ve futbol
Çocuklarda koordinasyon özelliği gelişimi ve futbol
Çocuklarda algısal motor gelişim ve futbol
Çocuklarda çok yönlü oyun özelliği gelişimi ve futbol
Çocuklar ve futbolda ölçme değerlendirme
ile ilgili konu başlıklarına, içeriklerine ve uygulamalarına rastlanmamıştır.
Yine daha da öznel konular olan/olması gereken
Futbol ile çocuklarda yaşa göre sürat gelişimi
Futbol ile çocuklarda yaşa göre kuvvet gelişimi
Futbol ile çocuklarda yaşa göre dayanıklılık gelişimi
Futbol ile çocuklarda yaşa göre koordinasyon gelişimi
Futbol ile çocuklarda yaşa göre algısal motor gelişim
Çocuklar ve futbol gelişimine ilişkin gözlem, gelişim kontrol listeleri, gelişimsel derecelendirme ölçekleri ve testler
gibi konu başlığına rastlamanız mümkün olamamıştır.
Ve
yaş gruplarına göre teknik beceri gelişim
yaş gruplarına göre taktik beceri gelişimi
yerine her yaş grubu için aynı teknik ve aynı taktik becerilerin öğretimi başlıklarının olduğu genel çerçeveli içerikler ile karşılaşılmıştır.
Bu durumda Türkiye,
Gerek federasyon ölçeğinde ve gerekse üniversiteler ölçeğinde Futbol altyapılarına yönelik en büyük ihtiyacımız olan futbolda ALTYAPI ANTRENÖRLERİNİ yetiştirme konusunda daha dikkatli olmak durumda görünmektedir.
Çünkü nereye baksanız teknik taktik ve kondisyon başlıklarından oluşan genel bir üçleme çerçevesi görüyorsunuz. Oysa altyapılar tekniğin, taktiğin ve kondisyonun üstyapılarda olduğu gibi öğretildiği yerler değildir. Altyapı eğitici antrenörleri de sadece bunları öğretmekle mükellef kişiler değildirler.
ALTYAPILARDA FUTBOL ANTRENÖRLÜĞÜ ve EĞİTİMİ DEMEK;
FUTBOLU VE FUTBOL İÇİN GEREKEN ÖZELLİKLERİ ÇOCUKLARA ÖĞRETMEK DEĞİL,
ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİNE GÖRE FUTBOLU VE FUTBOLUN GEREKENLERİNİ ÖĞRETEREK GELİŞTİRMEK DEMEKTİR.
Dolayısıyla üniversitelerin antrenörlük bölümleri uzmanlık derslerinin ağırlıklı olarak "çocuklarda yaş dönem ve evrelerine göre futbol eğitimi" ile ilgili teorik ve uygulamalı dersin ön plana çıkmasında oldukça büyük yararlar olacaktır.

FUTBOLDA ALTYAPI ANTRENÖRLERİ NASIL YETİŞİR? (1)

TFF ANTRENÖR EĞİTİMİ VE GELİŞİMİ ÜZERİNE

Gelişim ve Eğitim adı altında gerçekleştirilen seminerler genellikle antrenörlerin zorunlu tutulduğu ve bir kaç kişinin konuşma yapıp sonlandırıldığı toplantılardır.
Bu anlamda bu tür seminer toplantılar gelişimden ziyade belki aidiyet oluşturma açısından önemli olabilir. Ama asla gelişim eğitim toplantıları değildir. Çünkü gelişim, yeni şeylerden haberdar olmak değil bununla beraber yeni öğrenmeler ve davranış değişikliği yaratma ve oluşturabilme sürecidir.
Bu anlamda antrenör lisans güncelleme kursları daha fazla zamana yayıldığı ve bir program doğrultusunda yürütüldüğü için kısmen daha verimli bir süreç olmaktadır.
Ancak gerek güncelleme kurları içerik ve uygulama açısından analiz edildiğinde, bunların daha ziyade yarışmacı üstyapı ile ilgili içerik ve uygulamalarından oluşan bir yapıya sahip olduğu görülür.
Dolayısıyla bu kurslarda normal hayatında altyapı antrenörlüğü veya altyapı eğitim koordinatörlüğü yapan birçok teknik adam gerçekten altyapı eğitimi ile ilgili teorik ve uygulamalı bir gelişim semineri almamaktadırlar.
Çünkü antrenörlük yönetmeliğinde altyapı antrenörlüğü diye bir kategori ve sınıflama söz konusu değildir. Mevcut sorunun asıl kaynağı aslında budur.
Antrenör sınıflamasına baktığımızda teknik direktör/prolisans dan başlayan ve A, B, C, Kaleci diye devam eden bir antrenör kategorisi olduğu görülmektedir.Bu sınıflara ait lisansı olan çoğu kişi altyapılarda çalışabilmektedirler. Ama kurlarda aldıkları eğitim ve gelişim içerikleri tamamen üstyapıya ilişkindir.
Dolayısıyla TFF eğitim ve güncelleme seminerleri bu sınıflamaya göre yapıldığından altyapıya yönelik bir antrenör eğitimi söz konusu olamamaktadır.
Bu sorunun iki çözümü vardır.
1. Altyapılarda çalışan ve görev alan lisansları ne olursa olsun bütün teknik adamların eğitim ve gelişim çalışmaları altyapıya ilişkin olmalıdır.
2. Altyapı antrenörlüğü ayrı bir antrenörlük lisansı olmalı, ve bu lisans kendi içinde sınıflandırılmalı ve bu lisansa sahip kişilerin mesleki gelecekleri hep altyapı üzerine olmalıdır.
Şimdiki talimatname hangi lisansın nerelerde çalışacağını veya çalışabileceğini tarif etse de, altyapı "antrenörlüğününün kurumsallaştırılması" açısından yeni bir düzenleme kesinlikle gereklidir.
En azından altyapıda çalışanların daha çok altyapı ile ilgili eğitim ve gelişim seminerlerine davet edilmelerinin sağlanması ve programların da bu içerikte hazırlanması çok önemli ve gerekli bir husu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çoçukarın Futbolu ve Eğitici Antrenörlük

Futbol, öncelikle "topa tekme atma" ile başlayan daha sonra tekme atmanın pasa ve şuta dönüştüğü motor davranış becerilerinin gelişerek oynama biçiminin de geliştiği ve değiştiği bir oyundur.
Çocuklar hemen öyle "pat" diye maç yapmaya başlamazlar.
Maç yapmaya başladıklarında ise, çocukların maçları büyüklerin maçına benzemez. Onların bir dünyası ve algılayışı vardır. Dolayısıyla onların “maçları" da farklıdır. Bu dünyayı ve algılayışı iyi bilmek gerekir.
Topa tekme atma aşamasındaki bir çocuğa pas ve şut atmayı öğretemezsiniz. Öğretmeye kalkarsanız çocuğu kaybedersiniz. Ya da çocuk sizi kaybeder.
Sonuçta kaybeden önce çocuk sonra ülke futbolu olur.
İlerleyen süreçlerde de bu aynen böyledir.
Örneğin bütün sahayı top ayağında baştan sona tek başına kat etmeyi düşünen bir çocuğa "taktik" öğretemezsiniz.
Öğretmeye kalkarsanız onun yetilerini yeteneğe dönüştürmesini engellemiş olursunuz.
İyi eğitimci öğretilecek şeyleri çocukların gelişim psikolojilerine göre düzenleyebilen kişi demektir.
Çocukları futbola değil, futbolu çocuklara uydurmak ve düzenlemek gerekir.
Altyapı eğitimlerinin temel özelliği de zaten bu olmalıdır.
Çocuklara büyüklerin oynadığı futbolu oynatmaya çalışmak altyapı eğitiminin hiç bir yerinde yoktur. eğer olsaydı "altyapı eğitimi" diye bir şey olmazdı.
Onun içindir ki yarışmacı antrenörlük yaklaşımı, özellikle temel altyapı ve gelişim altyapı dönemi birinci evrelerde zararlı olabilecek bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bunun için de, profesyonel futbol oynamış yarışmacı antrenörlük profili sergilemeye daha uygun eğitimci antrenörler genellikle gelişim altyapı ikinci evrede ve "performans altyapı" dönemlerinde görev almalıdırlar.
Ama en az bunun kadar önemli ve hatta daha önemli olan şey temel altyapı dönem ve evreleri ile gelişim altyapı birinci evresinde görev alan antrenörlerin “çocukların futbolunu” iyi bilmeleridir. Bu futbolu çocuklara göre düzenleyebilme, onların dünyasını ve futbolunu en az onlar kadar iyi bilecek durumda olmak demektir.