AÇIK VE KAPALI BECERİ

1
AÇIK BECERİ-KAPALI BECERİ KONUSU ve ÖNEMİ

Açık beceride çevresel şartlar değişkendir.
Yani futbol oyunu içinde bir pozisyonda yapılabilecek birden fazla seçenek söz konusudur.

Niçin?
Çünkü futbolda ve tüm takım oyunlarında, pozisyonun kendisinin sürekli farklılaşması veya başka bir pozisyona geçiverme söz konusudur.

Pozisyonlarda rakibin davranışı hep aynı ve beklenen şekilde olmayacağı gibi, topun hızı, açısı, hareketi de sürekli değişkendir.

Dolayısıyla işi yapan veya yapacak olan oyuncu önceden bir pozisyonun
bir anına odaklanıp, tasarlanmış ve belirlenmiş bir harekete yoğunlaşarak değişecek olan koşullara ve dolayısıyla farklılaşan pozisyona cevap veremez.

İçinde bulunulan pozisyonun (durumun) gereği bir hareketi yapmaya odaklanarak ve onu yapan oyuncu değişen durum karşısında gecikmiş olur ya da amaçsız bir hareket yapmış olur.

Oysa olması gereken duruma göre o an için yapılması gereken hareketi/beceriyi gerçekleştirebilmek ve dahası başkalarını da gerçekleştirebilecek durumda olabilmektir.

Özetle ve kısaca açık beceri, oyun içinde oyunun her pozisyonu ve pozisyonun her anı için ne gerekiyorsa onu yapabilme zenginliğine sahip olmak ve gerekeni uygulayabilme beceri yeterliliğidir.

Açık beceri konusu bu şekliye anlaşıldığında, açık beceri eğitimi uygulamalarını hazırlamak haliyle kolaylaşacaktır.

Çocuğa topu yuvarladığınızda onun topu kontrol edip ayak içi ile size göndereceğini bilmesi ve buna odaklanması, gerçekleştirmesi, giderek en iyi yapması ve hatta mükemmel düzeyde yapması bir kapalı beceri örneğidir.

Ama topun nereden, ne zaman, hangi hızla ve açıyla geleceğini bilmeden gelen topa göre gereken beceriyi sergilemesi ise açık beceridir.

Örneğin; Aniden geri dönüş, ve geriye döndüğünde kendisine yaklaşmış ve geçmekte kişiye karşı savunma davranışı (ne yapacağı tasarlanmadığı için) açık beceri uygulamasıdır.

Rakip savunma davranışlarını sürekli değiştirerek planladığın uygulamalar top ayağında olan hücum oyuncusu için açık beceri uygulamalarına girer.

Hücum oyuncuların sürekli ve her seferinde farklı hücum davranışları sergiliyor olmaları karşısında savunma davranışlarının sürekli farklılaşması açık beceri uygulamalarıdır.

ÖNEMLİ;
Bu durumda "Açık beceri" belli bir yaş düzeyinden sonra daha mı kolay uygulanabilir sorusunun cevabı evettir.
Ama
"Açık beceri" her yaş düzeyinde o yaşın gerçekleştirebileceği düzeyde olmak zorundadır.

Çünkü başka türlü "yaratıcılık" ve "program değiştirme dediğimiz gereken anda gereken şeyin gerçekleştirilmesi) özellikleri asla gelişmez.

Örneğin 8 yaşında bir çocuğun topu ayakla bir yerden bir yere taşımasını (top sürmeyi) önüne çıkan ani engeller ile değiştirmeye ve o engellere takılmadan devam ettirmesi açık beceri uygulamasıdır.

Açık beceriler için eğitsel oyunlar ve oyunlar en doğal uygulama yöntemleridir.

Kapalı beceriler hareketleri beceri düzeyinde gerçekleştirmede, açık beceriler ise beceri düzeyindeki hareketleri koşull



2

BİR KEZ DAHA DAHA AKADEMİK BİR YAKLAŞIMLA "AÇIK VE KAPALI BECERİ" EĞİTİMİ ÜZERİNE....

(FUTBOL ALTYAPI EĞİTİMİNDE TEMEL TEKNİKLERİN VE TEMEL TAKTİKLERİN ÖĞRETİMİNDE AÇIK VE KAPALI BECERİ EĞİTİMİ NEDİR? BU KONUDAKİ ÖĞRETİM SORUNUMUZU NASIL ÇÖZEBİLİRİZ?)

Tek boyutlu sisteme göre beceri sınıflamaları dört ana başlıkta toplanır.

1.Kullanılan kas büyüklüğüne göre (küçük ve büyük kas becerileri),

2.Görev organizasyonuna göre ( kesik, seri ve devamlı beceriler),

3.Çevrenin tahmin edilebilirlik düzeyine göre (açık ve kapalı beceriler),

4.Motor ve Bilişsel ögelerin önemine göre (motor ve bilişsel beceriler).

Tek boyutlu sistem uyarınca düzenlenen beceri sınıflamaları iyi incelendiğinde hepsi ile ilgili eğitim sorunlarımız olduğu kesindir. Ama beceri öğretiminde asıl sorunu 3. maddede yer alan açık ve kapalı beceriler konusunda yaşamaktayız.

Çevrenin tahmin edilebilirlik düzeyi demek; futbol oyununun gerektirdiği davranışların ne olduğunun bilindiği ama hangisinin ne zaman, nasıl, niçin, neden ve nerede kullanılması gerektiği konusunun öğrenilmiş olmasının gerekliliği demektir.

Kapalı beceri; bir hareket kalıbının ince detaylarının çalışılması demektir. Yani hareketi sabitleme demektir.

Açık beceri ise; çevrenin değişken koşullarına göre harekette uyum ya da hareketi o koşula göre gerçekleştirme demektir. Diğer bir ifadesiyle söz konusu hareketi çeşitleme anlamındadır.

Futbol oyununun gerekleri bellidir.
Bu gereklerin yani davranışların ya da hareketlerin öncelikle gerçekleştirilmesi şarttır. Ama yetmeyecektir söz konusu hareketlerin üst düzeyde gerçekleştirilmesi yani mükemmelleştirilmesi de gerekir. İşte buna beceri diyoruz.

Ama bu da futbol oyunu için yetmeyecektir. Çünkü futbol oyununda bir teknik ve taktik davranışı tek başına beceri düzeyinde yapıyor olmak oyunun gerektirdiği an ve pozisyonlarda yapabiliyor olmayı sağlayamamaktadır.

Dolayısı ile pratikte karşımıza şu uygulama seçenekleri çıkmaktadır.

1. Temel teknikleri en ince detayına kadar çalıştırarak beceri haline getirilmesini sağlamak. Yani tekrar yöntemi ile bir hareketi defalarca yaptırarak beceri düzeyinin yakalanmasını sağlamak
(Yani kapalı beceri öğretimi ve öğrenimi).

2. Sürekli ya da genel olarak oyun oynanmasını sağlayarak oyun içinde çocukların ve gençlerin gerektirdiği davranışları yapmasına imkan vererek amaca uygun beceriler sergilemelerini sağlamak (Açık beceri öğretimi ve öğrenimi).

Eğitim uygulamalarında içine düştüğümüz temel sorun ve açmaz ise şudur;
Kapalı beceri öğretiminde çocukların bir tekniği beceri düzeyinde mükemmel yapabiliyor olmaları aynı tekniği oyun içinde kullanıyor olmalarını sağlayamadığı gibi, öte yandan açık beceri adına devamlı oyun uygulamalarında da oyun için tekniklerin çok sayıda tekrar etme imkanının olmaması nedeni ile, çocuklar bir kaç tekniğin dışında diğer teknikleri beceriye dönüştürememektedirler.
Taktik öğrenme ve öğretim içinde aynı şey söz konusudur. Oyun formundan uzak taktik antrenmanlar ile sadece oyun oynatılarak taktik beceri davranışların yerine getirilmesini beklemek çok sağlıklı sonuçlar vermemektedir.
Bunun genel olarak çözümü kapalı becerilerin açık becerilere dönüştürülmesinin sağlanması ya da kazanılmış becerilerin oyuna transferinin sağlanmasıdır.

Pratikte bunun çözümü ise önce kapalı beceri sonra açık beceri gibi düşünülse de asıl sağlıklı olan beceri öğretimi şudur;
TOP İLE İLİŞKİYİ OLABİLDİĞİNCE ÇOK SAĞLAYAN, TEKRARA İMKAN VEREN, HAREKETLİ, DEĞİŞKEN OYUN, BÖLÜMLENDİRİLMİŞ OYUN, KURALLI OYUN VE AMAÇLI OYUN UYGULAMALARIDIR.

Yani seviyeye uygun olmak koşulu ile kapalı ve açık becerilerin iç içe geçmiş olarak planlanan öğretim uygulamaları esas çözümdür.