(Öğrenenin ilk parçadan son parçaya anlamlı tümevarımı – Tahmin ederek aşamalı bulma ve yapma)
Yöntemin Özü: Antrenörün kafasında var olan çözüme ya da sonuca, sorular aracılığı ile yönlendirmeler sonucu sporcunun kendisinin ulaşmasının sağlanmasıdır.
Bu Yöntemin Amaçları;
•Sporcuyu belirli bir buluş sürecine sokmak,
•Sporcunun bulduğu cevap ile antrenör tarafından sunulan uyarıcı arasında kusursuz bir ilişki geliştirmek,
•Mantıksal olarak bir olgunun bulunmasına yol açan, sıralı buluş becerilerini geliştirmek,
•Hem antrenörde hem de sporcuda buluş işlemi için gerekli olan sabrı geliştirmek.
Uygulama;
•Her soruyu düzenlendiği şekilde sunmayı öğrenmek,
•Sporcunun cevabını beklemek,
•Dönüt sunmak,
•Bir sonraki soruya geçmek.
Bölüm sona erdiği zaman, yaşantı sonuçlarını gözden geçirilir. Sırayı takip edebilme, her cevabı bekleyebilme, uygun dönüt şeklini kullanabilme, soruların sıralaması uygun olup olmadığı, soru ekleme gereksinimi duyulup duyulmadığı değerlendirmeleri yapıldıktan sonra, bu işlemin başka bir sporcu ile yapılmasına hazır olunduğu ortaya çıkar. Bu yönteme göre davranış ve beceri edinimi zaman alır.
Uygulama Evresi;
Yönlendirilmiş buluşta uygulama kararları, öğretilecek ve öğrenilecek belirli konuyu ilgilendirir. Konuyu belirledikten sonra, yönlendirilmiş buluştaki bir sonraki ve en önemli aşama, adımların sırasını belirlemektir. Bu adımlar sporcunun derece derece ve güvenli bir şekilde, sonucu bulmasını sağlayacak sorulardan ve ipuçlarından oluşur. Her adım, bir önceki adımda verilen cevaba bağlıdır. Her adım dikkatli bir şekilde tartılmalı, değerlendirilmeli, denenmeli ve daha sonra sıralamadaki yerleri saptanmalıdır. Bu, adımlar arasında konunun yapısına bağlı bir bağ olacağı anlamına da gelir. Bağlantılı adımlar düzenlemek için, antrenörün sporcunun belirli bir uyarıcıya vereceği olası cevapları tahmin etmesi gerekir. Eğer bu cevaplar, çeşitlilik ve sapma gösterirse, o zaman çeşitlilik gösteren cevapların sayısını azaltmak için antrenörün başka bir adım düzenlemesi gerekir. Bu adım, muhtemelen, daha küçük ve bir önceki adıma daha yakın olacaktır.
Aslında, yönlendirilmiş buluşun ideal şekli, her ipucunu sadece tek bir cevap elde edecek şekilde düzenlemektir. Birden fazla cevap olasılığı olduğunda antrenör sporcuyu sadece bir olasılığı seçmeye ve diğerlerinden vazgeçmeye yönlendirecek başka bir ipucu sunmaya hazırlıklı olmalıdır.
Antrenörün dikkat etmesi gereken bazı kurallar şunlardır:
•Hiçbir zaman cevabı söylemez,
•Her zaman sporcunun cevabını bekler,
•Sık, sık dönüt sunar,
•Kabul etme (açık olma?) ve sabır ortamı yaratır.
Antrenörün uygulama evresinde bilincinde olması gereken noktalar;
•Amaç,
•Adım dizisinin yönü,
•Her adımın büyüklüğü,
•Adımların birbirleri ile ilişkisi,
•Dizinin hızı,
•Sporcunun duyguları.
Değerlendirme Evresi;
Her adımda sunulan tepki, anında, doğru ve kişisel bir değerlendirmenin gerçekleşmesini sağlar.
•Yanlış cevaptan önce gelen soruyu veya ipucunu tekrar eder. Eğer cevap doğru olursa, bir sonraki soruyla devam eder. Eğer tekrar yanlış bir cevap verilirse, sporcu için daha küçük bir adım olacak başka bir soru sorar.
Bu öğretim yönteminde antrenörün direkt olarak şunu yap, bunu yap, şöyle yap, böyle yap şeklinde söylemesi, göstermesi ve istemesi yerine, önceden belirlediği ve planladığı bir etkinlikte sonuca ya da çözüme sporcunun kendisinin ulaşmasını sağlanır.
Uygulama anında sporcunun bir sonraki aşamayı/hareketi sorular yardımı ile önce düşünmesine, sonra da düşündüğünü yapmasına/uygulamasına dayanır.
Bu tür öğretim ve öğrenme süreci sporcunun ilerideki performans yaşamında yaratıcı olmasını ve oyun anında inisiyatif almasını kolaylaştırır. “Özellikli futbolcu” yetiştirmede etkin bir öğretim yöntemidir.
Temel teknik becerilerin mükemmel beceriye ve stile ulaştırılmasında, duruma uydurulmasında (amaca yönelik kullanılmasında) ve özellikle taktik beceri gelişiminde çok kullanılışlı ve yararlı bir yöntemdir.
Temel altyapı 1. evresinde eğitsel ve serbest oyunlarda oyun için gereken davranışların arka arkaya doğru ve amaçlı bir şekilde yapılmasının sağlanmasında, çocukların gereken hareketleri arka arkaya yapmalarını gerektirecek sorulara verecekleri cevapları bekleyerek harekete dönüştürmelerinin istenmesi oldukça etkilidir.
Zira temel altyapı 2. evresinde ağırlıklı olarak top ile ilişkili hareket becerilerinde topu yönetme, topa hükmetme dediğimiz gelişim, top ile ardı ardına harekeleri birleştirebilme becerisidir.
Futboldaki tüm temel teknik beceriler ve taktik davranışlara ilişkin olarak “başka nasıl yapabilirsin” sorusu en temel ve basit yönlendirilmiş buluş sorusudur. Bu soru antrenörün beklediği cevabı söylemeye ve gerçekleştirmeye kadar sürer.
Pas öğretimi ve geliştirilmesi çalışmalarında iç pas ve dış pas yapma ile ilgili dış pası kullanma eğilimi ve gerekliliği için başka nasıl yaparsın sorusundan ziyade dış pasın kullanımını gerektiren bir ortam yaratmak ve çocuğun dış pası yapma davranışını sergilemesi onun dış pas keşfi anlamına gelmektedir.
Örneğin top sürme ile ilgili olarak “topu ayağına yakın olarak sür” demek veya göstermek yerine “topu rakip oyuncunun kapmasına engel olarak nasıl sürebilirsin” sorusu çocuğun topu ayağına daha yakın biçimde sürmesi sonucunu sağlıyorsa ilk yönlendirme sorusu çocuğun keşfi ile sonuçlanmış demektir. Aksi durumda yönlendirme sorularına ya da yönlendirici yaptırımlara gidilebilir. Örneğim driplingin diğer çocukların belli aralıklar ile sabit durdukları bir koridorun oluşturduğu kulvarda yaptırılması, top ayaktan uzağa doğru açıldığında belli aralıklarda koridoru oluşturan çocukların topa müdahale etme haklarının olduğu bir durumda top süren çocuğu, topu ayağından açmamasına yönlendirecektir.
Bu ve buna benzer öğretim uygulamaları çocukların keşfederek öğrenmelerine neden olacağı için daha kalıcı ve beceriye daha kolay dönüşen bir öğrenme olmaktadır. Eğitim süreci biraz daha uzayabilecek ancak oyuncu daha nitelikli yetişmiş olacaktır.
Oyun içinde de yönlendirilmiş buluş yöntemi kullanılabilir. Çocukların oyun içinde antrenörün istediği sıralama ile oyunun gerektirdiği davranışları ardı ardına kendilerine söylenmeden yönlendirerek yapmalarının sağlanması şeklinde gerçekleştirilebilir.
Örneğin savunmada kazanılan top sonrası geçiş için kullanılmasına yönelik olarak birden fazla seçenekten planlanmış bir tanesinin takım oyuncuları tarafından keşfedilerek uygulanmasının sağlanması yönlendirilmiş buluş yöntemi ile taktik beceri öğretimine girer. Kazanılan top sonrası rakip takımın kendi yarı alanında yerleşmesine fırsat vermeden iki veya üç pas ile hızlı oyun oynanması doğrultusunda planlanmış olan taktik bir çalışmada, kısa ve çabuk oyun başarılmış olsa dahi “rakip ileriye çıkmış durumda, orta alan markaj altında başka ne yapabiliriz” sorusu kadar, rakip durumundaki oyuncuların her defasında biraz daha baskılı oynamalarının ve kademe derinliğinin bozulmasının sağlanmasının planlanmış olması da bir yönlendirme olarak kabul edilmelidir.
Kısaltılarak yapılan alıntı için kaynak:
İ.Topkaya, "Futbolda Altyapı Eğitimi" Paradigma Akademi Yayınları, 2015.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder