BENLİK SAYGISI = ÖZBEN

Hatırlarsanız daha önceki bir paylaşımda "özgüven" kavramı ve gelişiminden söz etmiştik.

Kendine güven duymanın yani özgüvenin azı ve çoğu kişilik gelişim sorunu yaratabilirken, olması gerektiği düzeylerde olmasının hem gerekli, hem çok önemli bir kişilik gelişim özelliği olduğundan söz etmiştik.

Özgüven aslında bir kişilik gelişim özelliğidir.

Kişilik özelliği ise çocuğun, gencin ve büyüğün toplumsal yaşam içindeki bireysel ve toplumsal ilişkilere dayalı davranışlara neden olan ve belirleyen gelişim özelliğidir.

Örneğin dürüst, çalışkan, iyi, faydalı, yardımsever, mutlu, olumlu, neşeli gibi sıfatlar ve nitelendirmeler kişilik özelliğini yansıtan değerlendirme sıfatlarıdır.

Kişilik gelişiminin önceki aşaması ya da başlangıçtaki gelişim özelliği "benlik saygısı" diye tanımlanan bireyin kendisiyle ilgili duygusal ve düşünsel gelişim özelliğidir.
Yani çocuğun bebeklikten çocukluğun sonlarına kadar giderek kendini algılaması, kendine ilişkin farkındalıklar oluşturması ve kendinle ilgili memnuniyet ve memnuniyetsizlikler oluşturması ile ilgili bir süreçtir.

Özben diye de tanımlanan bu özellik "kendinin farkına varma" ile başlayan sonrasında da kendi özelliklerinin farkına varma ile devam eden ve sonuçta kendine saygı duyma ile sonuçlanan içsel bir gelişimdir.

Özben (benlik saygısı) gelişimi bebeğin ve çocuğun çevrenin kendisine ilişkin ilgi ve ilişkisi sonucunda kendi içinde kendisine ilişkin olarak geliştirdiği bir özelliktir.

Çevre dediğimiz şey yani anne, baba, öğretmen, arkadaşları ve diğerleri herkesin çocuğa yönelik her türlü olumlu yaklaşımları olumlu benlik geliştirmeye, çocuğa yönelik her türlü olumsuz yaklaşımlar ise çocuğun kendisini önemsiz, değersiz, sevimsiz, eksik, zararlı ve istenmeyen olduğunu hissetmesine neden olacağı için olumsuz benlik geliştirmesine neden olmaktadır.

Önemsenen, değer verilen, sevgi ve ilgi gören çocuklar kendilerine saygı duyarlar. Bu çocuğun kendini önemsemesi ve değerli görmesi demektir.

Benlik saygısı (özben) çocuklarda bebeklikten itibaren gelişen, okul öncesi ve ilkokul süreçlerinde ciddi olarak yapılandırılan, bundan sonraki süreçlerde ortaya çıkacak olan kişilik gelişiminin temelini oluşturur.

Olumlu benlik geliştiren çocuklar genel olarak olumlu kişilik sahibi genç ve büyükler olurlar.
Olumsuz kişilik özelliklerinin en önemli nedeni ise bebeklik ve erken çocukluk dönemlerinde geliştirilen olumsuz benlik gelişimdir.

Bebeklik ve ön çocukluk döneminde sevilmemiş, ilgi görmemiş, rencide edilmiş, alay ve tacize uğramış ve dayak yemiş çocuklar kendilerine ilişkin olumsuz benlik geliştirirler. Kendini önemli ve değerli bulmayan çocukların bireysel ve toplumsal ilişkilerde yaşayacağı sıkıntı ve olumsuzluk onların kişiliklerini oluşturmaya başlar.

Tembellik, hırsızlık, öfke, kavga, hınç, intikam, kötülük yapmave daha birçok davranış kişilik gelişimi sürecinde oluşturulacak olan davranışlar haline gelmeye başlar.
Özetle olumlu benlik olumlu kişilik özelliğinin ön koşulu ve temelini oluşturur.

Spor dallarında spora başlama ve özellikle altyapıların başlangıç aşamaları ve süreçlerinde çocukların çoğu benlik geliştirme işi ile ilgilidirler. İşte bu nedenler ileride olumlu kişilik sahibi olmasını istediğimiz çocuklardan “kendilerinin farkına” varacakları, bu kendini fark ediş ve algılayışlarını olumlu kılacak davranışlar ile karşılaşmalıdırlar.

Aşağılama, rencide etme, başarısız bulma, kıyaslama, önemsiz görme ve dikkate almama gibi davranışlara maruz kalan çocuklar kendileri ile ilgili olarak olumsuz şeyle düşünmeye başlarlar. Buna izin verilmemelidir. Her çocuğun başarabileceği bir şeyler mutlaka vardır. Önemli olan bunu ona hissettirmek ve inandırmaktır.

Elbette her çocuk ileride iyi bir futbolcu olmayacaktır. Ama futbolcu olabilecek ve hatta futbol değil de başka bir spor dalına yönelebilecektir. İşte altyapıların bir önemi ve özelliği de bu olmalıdır.

Çocukları daha iyi olabilecekleri işe, alana yönlendirmek.
Çünkü asıl olan sağlıklı ve kendine saygı duyan bireyler ve o bireylerden oluşan toplum oluşturabilmektir