"KALIP YARGI" SORUNU

Önce işe "kalıp yargı" tanımlaması ile başlayalım
" Kalıp yargı, belirli sosyal grupların tüm üyeleri tarafından belirli özellikleri paylaştığı varsayılan bilişsel çerçevelerdir. ... Bir kalıp yargı, bir grubun üyeleri hakkında, sadece o grubun üyeleri olmaları nedeniyle sahip olunan bir dizi inanç ve beklentilerdir.” (Feldman, 1998 : 8283).

Yani daha kısaca kalıp yargı, bir topluluğun bütün üyelerine yönelik, abartılmış ya da indirgenmiş, aşırı yalınlaştırılmış ve genelleştirilmiş, çoğunlukla önyargılı kanı demektir.

Şimdi bu tanımı bir tarafa bırakarak ama aklımızda tutarak yazımıza geçelim;

“İnsanlar istiyor diye futbolu bırakmak istemiyorum. Bırakmaya henüz hazır değilim, yaşıtlarım hala oynuyor. Saha içinde sorumluluk alarak, futbolu ................. da bırakmak istiyorum.”

Yukarıdaki sözler bir futbolcuya ait. Biz özellikle futbolcunun ve kulübünün adlarını gizleyerek verdik. Çünkü burada esas konu futbolcu veya kulübü değil. Asıl konu olguyla kalıp yargı ilişkisini kurmaya çalışmak.

Çocukların futbolu ve çocuklar için futbol konularında da bu durum oldukça yoğun yaşanıyor. Çocuk ile,çocuğun gelişim ile futbol ilişkisi asıl mesele ve konu olması gerekirken iş çoğunlukla, başka konulara dertlere, sorunlara, açmazlar kayıyor. Çocuklar ortada kalıyor.

Girişte tırnak içinde yazılmış olan cümle, birçok futbolcunun daha önceki yıllarda defalarca kullanmış oldukları ifadedir aslında.

İstemeye istemeye futbolu bırakmanın, daha doğrusu bırakmak zorunda kalmış olmanın ön ifadelerinden birisidir.

Oysa futbolu bırakmanın biyolojik, fizyolojik ve performansa dayalı nedenleri ile sporcunun kendi isteğine dayalı nedenleri olur.

Birilerinin öyle düşünüyor olması, algı yaratma çalışmaları, psikolojik baskı ve en önemlisi "kalıplaşmış yargılar" bu konuda temel sorunlarımızdan birisidir.

Ticari futbolun gerektirdiği bir takım gerekçeleri de buna ilave edebilirsiniz.

Lakin futbolcu devam etmek istiyor, bu anlamda kulübüne zarar vermekten kaçınarak adımlar atıyor ve verimlilik açısından sorun yaratmayacak bir profil çiziyorsa, geriye sadece birilerinin kişisel tavrı, tutumu ve kendilerini tatmin peşinde koşmaları ile "spor ve futbolun "kalıplaşmış değer yargıları" olarak açıklanacak "bu yaşta futbol bırakılır", "artık verimli olamaz" türünden değerlendirmeler gelir.

Çocuklara ve onların futbolculuk gelecekleri ile konuyu bağlarsak;

İşte o sözünü ettiğimiz "kalıp yargılar" çoğu çocuğun futbol geleceğinin bitmesine neden olmuş, çoğunun hayata küsmesine yol açmış sonuçlar üretmiştir;

Örneğin;
"Bundan olmaz"...
"Bu doğuştan yeteneksiz, ne kadar çalışırsa çalışsın boş"....
"Tembel bu çocuk",
"Kafa basmıyor",
"Çok ağır"....
"Bu boy ile futbolcu mu olunur"
V.b.

İşe bu tür bazı sosyal grupların ve alana ilişkin yetki ve sorumluluk sahibi olması beklenen kişilerin "görmüş geçirmiş" deneyim ve yaşantılarından elde kalanlar ile oluşturdukları "kalıp yargılar" bir çok çocuğun çalışarak ciddi anlamda gelişim kaydedebileceği spor eğitim ortamlarından uzaklaşmalarına neden olmuştur.

Bir çok çocuk doğuştan bir takım özellikler getirir. Onlar işlenirse yetenekli,yetenekler kullanılırsa becerikli olurlar. Biz söz konusu o kalıp değer yargıları ile işte bu çocukları dahi bir alandan ve spor uğraşından uzaklaştırılmışlardır.

Süper ligde "yaşı 34 olmuş kişi futbol oynayamaz" yargısı ile "bu çocuktan futbolcu olmaz" yargısı çoğu zaman kalıplaşmış yanlış yargıdır.
Kalıp yargılar "değer" yargıları olamaz.