TAKTİĞİN YAŞI VEYA YAŞIN TAKTİĞİ NE DEMEKTİR? (5)

(12) 13-14 YaşFutbol Taktik Beceri Öğretimi

Bu yaş grubu çocuklarının bilişsel (düşünme, anlama) gelişim düzeyleri ve oyuna ilişkin düşünce biçimleri daha soyut düşünebilmelerini sağlayacak durumdadır.

Bu şu anlama gelmektedir: Futbol bir takım oyunudur ve bu oyunu oynayabilmek için birlikte hareket etmek gerekir. Bu düşünce, oyun içinde bireysel davranışlar kadar grup ve takım davranışlarının da önemli olduğunun farkına varılmasının sonucudur.

Bu farkındalık ve değişim önemli bir gelişim göstergesidir. Bu nedenle bu dönem grup ve takım oyunu adına temel taktiklerin altın dönemi olarak değerlendirilecek bir dönemdir. Bunun yanı sıra bu dönemde takım taktiğine giriş, oyun sistemi ve gereği dizilişlerle tanışmanın başladığı bir taktik gelişim söz konusudur.

Bu dönem aynı zamanda futbol altyapılarında yarışmacı sürecin başladığı bir dönemdir. Söz konusu yarışmacı süreç altyapı lig müsabakalarında deneyim kazanma ve temel taktikleri uygulayabilme ortamı olarak değerlendirildiğinde bir eğitim fırsatıdır.

Ama bu müsabakalar kazanmaya odaklı ve kazanmanın başarı olarak algılandığı anlayış ile gerçekleştiriliyorsa çocukların bazı konularda gelişimlerini engelleyen bir faktör de olabilmektedir.

Çocuklar,temel taktik becerileri uygulamaya, takım taktiği olarak da sistemlere ve dizilişlere giriş yapacakları bu dönemde, müsabakalar nedeni ile üst düzey taktik eğitim uygulamalarına ve beklentilerine maruz kalabilmektedirler.

Bunlara ilaveten normal futbol topu ve oyun sahası büyüklüğü gibi dezavantajlarda buna eklendiğinde ortaya ciddi bir tıkanma ve boğulma hali çıkmaktadır. Doğal olarak da bunun sonucu,bu dönemin futbolu hiç olmaması gereken bir biçimdekuvvete dayalı, kuvvetli oyuncu odaklı bir hal alabilmektedir.

Top kontrolleri ve pasın altın dönemidir. Pasın sadece beceri düzeyi açısından değil oyun açısından da öneminin ve değerinin algılandığı bir dönemdir. Pasın grup ve takım oyunu açısından tüm taktik uygulamaların anahtarı olduğunun öğretilmesi gereken bir dönemdir ve uygulamalara da bunun mutlaka yansıtılmasının sağlanması gerekir.

Artık oyun alanının savunma ve hücuma dayalı iki bölgeden değil, orta alanın da olduğu üç bölgeden oluştuğunun algılandığı ve bunun oyuna yansıtıldığı bir dönemdir. Ama orta saha hala çabuk geçilir ve oyun hazırlığın gerçekleştiği bir alan olarak değerlendirilemez. İşte bu yaşların eğitim uygulamalarının taktik amaçlarından ve içeriğinden birisi de bu düşünceyi ortadan kaldırmak olmalıdır.

Bu dönemin en önemli taktik temelli öğretim içeriği, oyun anında doğru temel tekniği seçebilme ve uygulayabilmedir. Buna, seçilmiş temel teknik beceriyi olabildiğince çabuk uygulayabilmeyi de ilave ederseniz bu yaş grubu için amaca ulaşılmış demektir.

Mevki seçimleri ve mevki oyunculuğu için seçimlerin yapıldığı ama seçim ve tercihlerin kesinleştirilmemesi gereken bir dönemdir. Mevki çalışmalarına başlanması gerekenancak her çocuğun her mevkiye göre temel taktikleri uygulayabilir olmasının sağlanmasının önemli olduğu bir yaş dönemidir.
İleriki süreçlerde ve profesyonel düzeydeki çalışmalarda ise bunun tam tersi, çalışmaların herkesin oyun içindeki rolüne, mevkisine ve görev ve sorumluluklarına yönelik uygulamalardan oluşması gerekmektedir.

Ama bu yaş dönemindeki çok yönlülük gelecekteki oyunculuk kalitesi açısından gereklidir.
Bu dönemçocuklarının temel teknik beceriler açısından geldikleri düzey ile anlama, kavrama ve farkına varma ile ilgili geldikleri düşünebilme düzeyleri aşağıdaki temel ve grup taktiklerini oyun içinde hayata geçirebilmeye uygundur.

Bireysel savunma taktiği olarak;
• İlk toplara müdahale
• Derinlik
• Kademe
• Savunmada yer tutma

Grup savunma taktiği olarak;
• Alan savunması (ağırlıklı olarak)
• Adam adama savunma

Bireysel hücum taktiği olarak;
• Süratli top sürme ve aldatma
• Boş alan yaratma
• Şut alanına girme ve şut atma
• Top saklama- Yardımlaşma
• Yaratıcılık
• Kanat oyunlarında kale çizgisine inme ve dışarıya pas verme

Grup hücum taktiği olarak;
• Duvar pasları
• Kombinasyonlar (en az iki ve daha fazla beceriyi amaçlı olarak kullanabilmeye dayalı varyasyonları ekleyebilme)
• Top değiştirme

Takım taktiği adına oyun sistematiğine giriş yapılmalıdır. Bu oyun sistemlerine geçiş değildir. Kazanılmış olan temel taktik becerilerin bir kısmını oyun akışı içinde takım bütünlüğü adına sistematik bir biçimde kullanabilme becerisidir.

Hücum adına;
• Kontratağa giriş
• Merkezi hücum oyununa giriş

Savunma adına;
• Savunmada yer alma, geriye sarkma
• Presle savunmaya giriş
• Temel ofsayt uygulamaları
• Duran topların kullanımı

Kaynak: Futbolda Altyapı Eğitimi, Paradigma Akademi Yay. 2016.