TAKTİĞİN YAŞI VEYA YAŞIN TAKTİĞİ NE DEMEKTİR? (6)

15-16 Yaş Futbol Taktik Beceri Öğretimi

Temel teknik beceriler ile ilgili hiçbir sorunu kalmamış olması gereken bu dönem oyuncuları, taktik öğrenme açısından da oldukça ciddi mesafeler kazanmaları gereken bir döneme girmişlerdir.

Daha önce de belirtildiği üzere, temel teknik becerileri gerçekleştirebilme düzeyi açısından doruk noktayı yakalama yaşı 15’li yaşlar olurken, taktik beceriler açısından doruk noktayı yakalama yaşları daha geç dönemlerdir. Çünkü taktik beceri düşünce gücü ve yeterliliğini yani soyut olan şeyleri somuta dönüştürebilme ile ilgili gelişim özellikleridir.

Ayrıca taktik beceri, temel teknik becerilerde sorunsuz olma yanında kondisyonel açıdan da bazı özellikler gerektirir. Sonuç itibari ile taktik beceriler futbolun gereklilikleri açısından bir bileşendir.

Türk futbolundaki sorunsallardan birisi de, oyun sisteminin gereği olan taktik davranışları sahaya yansıtabilmede yaşanan sistematik davranış eksikliğine ilişkindir. Bunun çözümü altyapı sürecinde elde edilmiş olması gereken tüm temel teknik becerilerin temel taktik davranışlar ile bunların birleştirilebilmesini sağlayan savunma, orta alan ve hücum kombinasyonları yanında olasılık üzerine çeşitlendirilen oyun alıştırmalarıdır.

15-16 yaş dönemi performans sürecine girildiği dönemlerdir. Saha içinde mevki tercihleri netleşmiştir.
Bu yaş grubu öncelikli olarak bireysel ve grup taktiğine ilişkin temel taktik becerilerde mükemmel düzeye ulaşmış olmalıdır.
Bu beceriler genel çerçevesi ile şunlardır:

Bireysel savunma taktiği olarak;
• İlk toplara müdahale
• Hücum oyuncusunun yönünü kaleye çevirtmemek
• Hücum oyuncusunu tehlikeli bölgeye sokmamak (kaleyi geniş açıdan gören ceza alanı içi ve önü gol atma olasılığı yoğun olan bölge).
• Oyalama
• Derinlik
• Denge
• Kademe
• Savunmada yer tutma

Grup savunma taktiği olarak;
• Alan savunması (ağırlıklı olarak)
• Adam adama savunma
• Ofsayt becerileri

Bireysel hücum taktiği olarak;
• Süratli top sürme, aldatma, adam eksiltme
• Boş alan yaratma
• Orta yapma alanına (kanatlara)girme ve isabetli ortalar yapma
• Kanat oyunlarında kale çizgisine inme ve dışarıya pas verme
• Şut alanına girme ve isabetli şut atma
• Top saklama- Yardımlaşma
• Yaratıcılık

Grup hücum taktiği olarak;
• Oyunda yön değiştirme
• Hücumda genişlik
• Kanat oyunları
• Kombinasyonlar
• Top değiştirme
• Duvar pasları
• Bindirme
• Adam çoğaltma
• Duran topların kullanımında çeşitlilik

15-16 yaş döneminde temel taktik becerilerin sahaya yansıtılması, oyun bütünlüğü ve oyun akışının gerektirdiği koşullar içinde olmak zorundadır. Oyun dışında bireysel ve grup çalışmaları elbette gerekli ön eğitim çalışmaları olsa da, önemli olan bu davranışları oyun ve müsabaka koşullarında en doğru ve amaca uygun şekilde gerçekleştirebilmektir.

Oyun ya da müsabaka deyince söz konusu bu temel taktik becerilerin oyunun koşulları içinde belli bir sistematik içinde uygulanması gündeme gelmektedir. İşte bu sistematik denilen olgu,takım oyununun müsabaka düzeninin uygulanabilmesi anlamına gelmektedir. Bundan sonrası ise oyun sistemleri ve sistemlerin gereklerini yerine getirebilme becerileridir.

Bu yaş dönemitemel taktik becerileri, oyun sistematiği içinde takım oyununa yansıtabilme sürecidir. Bunlar:
Müsabakada savunma anlayışı ve savunma düzeni ile müsabakadaki hücum düzeni ve hücum anlayışıdır.

Savunma ile ilgili sistematiktaktik uygulama becerileri:
• Forechecking; presle yapılan savunma becerileri,
• Geriye sarkma, Savunmada yer alabilme.
• Ofsayt uygulamaları

Hücum ile ilgili sistematik taktik uygulama becerileri:
• Kontratak
• Merkezi Hücum

Tüm bu beceriler aslında oyun sistemlerine de bir şekilde girildiğinin göstergeleridir. Ancak oyun sistemleri ve sistemlerin gereği dizilişlerin taktik beceri davranışları giderek olgunlaşacak bir oyun anlayışının ürünleridir.

Bu yaş döneminde oyun sistemlerine ilişkin olarak spor kulübünün ve ulusal düzeyde futbol ekolünün gerektirdiği temel oyun sistemi ve dizilişine ilişkin formasyon kazanımına giriş yapılmalıdır.

Bu dönemde oyun mevkilerinin netleşmesi savunma, hücum ve orta alan bölgelerine yönelik bir netleşme şeklinde olmalıdır. Bu dönemde savunma, orta alan veya hücum tercihi netleşen oyuncuların mutlaka savunmanın, orta alanın ve hücumun her alanında ve yönünde oynamaları sağlanmalıdır. Böylesi bir eğitim bu yaş dönemi oyuncularının bireysel ve grup savunma ve hücum taktiklerinin yanı sıra, savunma ve hücum ile ilgili sistematik taktik uygulama becerilerini de arttıracak ve bir sonraki süreçte oyun sistemlerinin gereği saha dizilişlere ilişkin görev ve sorumlulukları daha iyi yerine getirebilmelerine kolaylık sağlayacaktır.

Kaynak: Futbolda Altyapı Eğitimi, Paradigma Akademi Yay. 2016.