0 Yaşından 15 Yaşına Altyapı Eğitimi (5)

(12)-13-14 yaş

Futbol Temel Tekniklerinde “Beceri” ve Düzeltmeler Dönemi, Müsabaka Tekniğine Giriş Dönemi, Ayak Tenisi Dönemi, Temel Teknik Becerilerde Çeşitleme Döngüleri Dönemi, 1:1, 2:2, 3:3 Oyunlar Dönemi     

Deyim yerindeyse bu çocuklar “futbolcu” olmanın dönülmez ufkundadırlar. Artık futbol onlar için daha sistematik bir hal almıştır. Sistemli oyunu beceremeseler de, oyunlarda kurallara uyma ve bireyselliğin yanında daha kolektivist bir görünüm sergilemeye başlamışlardır. Bu bilişsel gelişim düzeyi ile ilgilidir.   

Beğenilmemek, başaramamak duygusu yerini, beğenmeyen kişiye yönelik tepki ve onu eleştirme duygusuna dönüşmüştür. Çünkü kendinden emindir. Yaptığı şey doğrudur, ya da en doğrusunu yapabileceğine inanır.

Bu yaş dönemi çocukları, futbolcu yapısının görülmeye başlandığı çocuklardır. Ama sıkıştırılmaya, yüklenmeye, baskı altına alınmaya ve yoğun çalışmalara tabi tutulmaya bedensel ve iradi olarak uygun değildirler. Bir şeyi yaparken eğleniyor olmak onlar için hala önemlidir. İşin ciddiyetini giderek daha çok fark ederler. Bu yüzden de temel teknik becerileri gerçekleştirme konusunda daha özenlidirler. Oyuna ilişkin davranışların tümünü beceri düzeyi yüksek şekilde yapmaya çaba harcarlar.   

Genel olarak koordinasyon probleminin olmaması gerektiği bir dönemdir. Hareket becerilerinde hız, ritm ve akıcılığın arttığı ve bu oyun özelliklerin temel teknik beceriler ile ilişkilendirildiği bir dönemdir. Ancak bu ilişkilendirme normal futbol topu ile normal ölçülerdeki bir sahada “maç baskısı” ya da “maç tekniği” atmosferi içinde hala tam olarak mümkün olamamaktadır.  

Bu yaş dönemi futbol altyapı eğitimi açısından bir önceki yaş grubunda gösterilen sıçramanın ve olağanüstü öğrenmelerin futbol açısından istenilen beceri ölçütlerine ve titizliğine çevrilmesi sürecidir. Yani dağarcıktaki (depolanmış olan) temel hareket becerilerinin çağrıldığı ve yeniden biçimlendirilerek beceri düzeyinin arttırıldığı ve üzerine ilaveler yapıldığı bir süreçtir. Bazı çocuklarda becerilerin kendine özgü gerçekleştirilmeye başlandığına tanık olunabilir. Bu stil anlamına gelir ki, oldukça önemli bir gelişim amacıdır.

Bu yaş grubunda futbol temel teknik becerileri açısından gerçekleştirilemeyen her hangi bir davranış yok gibidir. Yalnızca bazı çocukların bazı teknik becerilerde sorunlar yaşıyor olmaları mümkündür.

Genel olarak vuruşlardaki şiddet ve top hızı yanında top ile ilişkili sürat hariç, tüm teknik becerilerde hareket hızı, ritmi ve becerisi belli bir kaliteye ulaşmalıdır. Dönem sonlarına doğru hareket hızı, ritmi ve beceri düzeyi açısından sorunlu ve sorunsuz olma görünümleri “oyunculuk kalitesi” göstergesi olarak algılanabilir. Çünkü bu dönem bu özelliklerin kazanılmış olunması gereken bir dönemdir. Dönem sonuna doğru temel teknik becerilerin tümünün hareket halindeyken, birbiri ile anlamlı bir bütünlük içinde ve akıcı bir şekilde gerçekleştirebilmesi önemli bir eğitim çıktısı olmalıdır.

Temel teknik hareketlerin beceri düzeyindeki artış elbette söz konusu temel teknik hareketlerin gerçekleştirilme düzeyi yani tekrarı ile ilgili bir kazanımdır. Çünkü bir hareket önce sınanır/denenir, ikinci üçüncü kez gerçekleştirildiğinde öğrenilir ancak beceri düzeyine ulaşması için daha çok tekrar edilmesi yani otomatikleştirilecek denli kolay yapılması gerekir. Ancak beceri düzeyi o hareketin lokal olarak gerçekleştirilmesi ile ilgilidir. Oysa asıl olan, söz konusu o hareketi beceri düzeyinde gerçekleştirebilmeye ilaveten amaca uygun gerçekleştirmeyi de başarabilmektir.

Bir temel teknik becerinin gerçekleştirilmesi ile ustalık düzeyinde gerçekleştirilmesi söz konusu temel tekniği istenilen düzeyde gerçekleştirebilmenin yanı sıra oyunun gerektirdiği düzeylerde gerçekleştirebilmeyi gerektirir. Bunun için temel teknik becerileri dinamik hallerdeyken gerçekleştirebiliyor olmak (maç tekniği ön koşulu) ve temel teknik becerileri baskı altındayken gerçekleştirebiliyor olmaya yönelik (maç tekniği) etkinlikler bu yaş döneminin eğitim içeriklerini oluşturmalıdır.  

Yukarıda söz edildiği gibi bu yaş dönemi maç tekniği ön koşulu dediğimiz futbol temel teknik becerilerini hareket halindeyken gerçekleştirmenin mükemmelleştirilmesi gerektiği bir dönemdir.

Temel teknik becerilerin dinamik haldeyken gerçekleştirilmesi demek, temel teknik becerilerin hareket halinde, ritmik ve akıcı şekilde tekrar edilmelerine dayalı çalışmalardır. Temel tekniklerin bu dönemdeki beceri düzeyi ölçütü hareket halindeyken gerçekleştirebiliyor olmaktır. Bu tür etkinlikler için en iyi uygulama seçeneği “dinamik driller” ya da daha güzel ifadesi ile dinamik “çeşitleme döngüleri” etkinlikleridir.

           

15 Yaş

Futbol Temel Teknik Becerilerinde Mükemmellik Dönemi, Müsabaka Tekniği Dönemi, Ayak Voleybolu Dönemi, Mevki Seçimi ve Mevkilere Göre Temel Teknik Becerilerde Yoğunlaşma Dönemi

Altyapı eğitimindeki geçmişe ilişkin eksiklerin veya elde edilememiş kazanımlara dayalı problemlerin oldukça net şekilde görüleceği yaşlardır. Ya da daha önceki olumlu ve sağlıklı altyapı eğitim sürecinin yansımalarının ve ürünlerinin toplanacağı bir dönemdir.

Çocuklar bu yaşlarda kendi verimlilikleri ile ilgili kendilerini baskı içine de sokabilirler. Bunun için yapılacak şey daha özenli ve planlı çalışmayı istemeyi öğretmek dolayısı ile de bu isteği oluşturmak gerekir. Futbola ilişkin farklı özelliklere sahip olmanın önemli olduğu algısı bu yaş gençleri için rahatlama ve motivasyon nedenidir. Bu yaşlarda asıl amaç futbola ilişkin temel teknik becerilerin tümüne ilişkin mükemmelliktir. 

Altyapı eğitimi sürecinde 15’li yaşlara gelmiş bir gencin futbol temel teknik becerileri gerçekleştirebilme düzeyi ve kalitesi, daha büyük yaşlardaki oyunculardan motorik öğrenme açısından farksızdır. Büyüklere oranla tek eksikleri becerileri kullanmadaki güç ve mücadele gerektiren durumlardaki yetersizlik görünümüdür.

Bunun dışında koordinatif özelliğe dayanan temel teknik becerilerdeki ustalık mükemmellik derecesindedir. Bu yaşlardaki çocuklar, sinir kas koordinasyonu gelişimlerinin geldiği noktanın bir sonucu olarak hareket yeterlilikleri açısından kendi sınırlarının doruğuna gelmişlerdir.

Temel teknikleri bu kadar ustalıkla gerçekleştiren çocukların ihtiyacı, bu temel teknik becerileri müsabaka koşullarında da aynı düzeyde mükemmel ölçülerde gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar olmalıdır. Oyun içindeki müsabaka koşulları gereği zaman zaman yaşanabilen yetersizlikler, kuvvet özelliği başta olmak üzere kondisyonel özelliklerin eksikliğine bağlanmamalı ve bu nedenle de yüklenme şiddeti, yoğunluğu ve kapsamı yüksek performans amaçlı antrenmanlardan kaçınılmalıdır.

Yapılması gereken kondisyonel özelliklerin gereğinden önce geliştirilmesi yerine temel teknik becerilerdeki ustalığın oyuna yansıtılmasının sağlanmasıdır. Bu süreçte devam ediyor olan müsabakalar bu açıdan bir eğitim fırsatı olarak kullanılmalı ve değerlendirilmelidir. Maç kazanma hedefi koyulacaksa bile, bu hedefe ulaşmayı tamamen temel teknik becerilerin kullanılmasına yönelik oyuncu ve oyun kalitesi amaçlı koymak gerekir.

Bu dönemde altyapı eğitiminin amacı, daha kuvvetli, daha süratli ve daha dayanıklı olmak yerine saha içinde top ile ilişkilerde daha hızlı, daha çabuk, daha becerikli, daha süratli ve topu amaca uygun kullanmada daha iyi olmayı sağlamak olmalıdır.

Büyük saha elbette kullanılmalıdır ancak küçük saha ve yarı saha oyunları asla ihmal edilmemelidir.

15 yaş dönemindeki altyapı müsabakaları iyi gözlemlendiğinde bu yaşlarda dahi oyun süresi ve özellikle saha boyutu konusunda yeni bir düzenleme düşünülmelidir. Çünkü oyun süresi ilerledikçe kondisyonel özelliklerin el vermemesine ve yorgunluğa bağlı olarak, bu yaşlar için asıl amaç olması gereken temel teknik becerilerin oyun içinde kullanabilme düzeyi ciddi şekilde düşmektedir. Bu durumda da doğal olarak altyapı antrenörleri çocukların kondisyonel özelliklerini gereğinden önce arttırmaya dönük çalışmalara ağırlık vermeye başlamaktadırlar. Oysa bu yaşlarda müsabaka performansını belirleyen şeyin asla kondisyonel özellikler olmaması gerekir.  Bunun önüne geçmenin yolu nesnel koşulları düzenlemektir. Oyun süresi ve saha boyutlarının tekrar gözden geçirilmesi bu yaş ergen çocuklarının top ile ilgili hareketler oyun içinde daha yoğun kullanmaları sağlayacaktır.

İki tip futbolcu ideal futbolcu değildir. Çünkü bu iki tip futbolcu da oyun kalitesine “oyunculuk kaliteleri” ile etki edemezler. Birincisi kondisyonel özellikleri önde tutan ve bu özelliklerini kullanarak futbolcu olmak durumunda kalanlar, ikincisi temel teknik becerilerini takım için kullanmayıp kendisi için oynayanlar. İki futbolcu tipi de altyapı eğitim sorunu göstergesi olan oyuncu tipleridir. Bu dönem bu açıdan gelecekteki futbolcu tipinin belirginleştiği bir yaş dönemdir.