Futbol Altyapı Eğitimindeki Probleme İlişkin Somut Öneri

Futbol altyapı eğitimi denilen olgu formal, olarak 7 yaşına değin psikomotor gelişim açısından sağlıklı geçirilmiş çocukların seçildiği bir sistematik içinde  8 ve 9 yaş döneminde başlar. Bu yaşlar 7 yaşına değin kazanılan hareket becerilerinin(koordinasyonunun) mükemmelleştirilmesini amaçlar. 

Bu yaşlardan başlayarak 12 yaşlarına değin sürmesi gereken bunun kadar önemli diğer bir yapılanma da, görsel, işitsel ve özelliklede kinestetik uyaranların  bolca kullanılmasına dayanan top ile ilişkilerin mükemmelleştirilmesi amaçlayan evredir. Kısaca çerçevesi çizilen bu yaş dönemleri gelecekteki “futbolcu kalitesini” belirlemektedir.

Bu yaş dönemlerine yönelik temel gelişimi özelliklerinin çok iyi kazandırılmadığı her türlü altyapı eğitimi, temelinden emin olunmayan güzel bir ev inşa etmeye benzer.

13-15 yaş sürecinde ve sonrası süreçlerde top ile ilgili davranışların oyun anında göze hoş gelecek biçimde gerçekleşmiyor oluşunun temelinde 8-12 yaş dönemleri eğitimindeki “fundemental” eksikliği olarak tanımlanan aslında hareket ve algı motor gelişim ile ilgili gelişim sorunlarından kaynaklanmaktadır.

Futbolda altyapı eğitimindeki en büyük sorunumuz özellikle 7/8,9 ve 10,12 yaş dönemlerindeki eğitim içeriği ve uygulamaları sorunudur. Bu yaş dönemlerinin biricik eğitim hedefi algısal motor gelişime dayalı koordinatif özelliklerin geliştirilmesi olmalıdır. Ama ülkemizde durum ne yazık ki böyle değildir. Yoksa bu kadar altyapıdan ve bu kadar eğitimden ortaya kalitesi yüksek oyuncuların çıkması gerekmez miydi?

13-15 yaş dönemlerindeki futbol sürecinde ise gereksiz ve zamanından önce gerçekleştirilen kondisyonel yüklemeler ve çabuk performans sevdası çocukların bitişine davetiye çıkarmaktadır.

Bendenizin iddiası şudur. 8-9 yaş dönemi top ile ilgili olarak algısal motor gelişime dayalı koordinatif eğitime, 10-12 yaş dönemi ise genel top ile ilişkiden futbola yönelik top ilişkisine dayalı koordinatif yetilerin yeteneğe dönüştürüleceği eğitime tabi tutulduklarında, 13-15 yaş arasındaki genç çocukların mükemmel derecede top tekniğine sahip bir futbol becerisine sahip olacaklarıdır.

Bunu sağlamanın formülü aslında basittir;

a)      8,9 yaş dönemleri altyapı eğitiminin futbol branşını direk ilgilendiren şekilde değil, nesne ile (değişik ebat ve hafiflikte toplar ile) ilişkili tüm hareket becerilerinin,

·         Mekan algısı

·         Zaman algısı

·         Beden algısı

·         Yan algısı

·         Yön algısı

·         Görsel algı

·         İşitsel algı

Özelliklerinin geliştirilmesine yönelik olması gerektiğidir.

b)      10-12 yaş dönemi ise sihirli bir yaş dönemi olup, bu yaş dönemindeki eğitim uygulamaları içeriği yukarıdaki özelliklerin futbol oyununa yansımasına ilişkin gelişime yönelik olmalıdır. Top ile ilişkilerin futbolda temel teknik becerilere doğru yöneleceği bu yaş dönemi yukarıdaki algıların futbola yönelik geliştirilmesine bağlıdır.

Algı, merkezi işlem ve motor davranış dediğimiz futbola özgü algı motor yeti, aslında bir futbolcunun topun ve rakibin durumuna göre top ile en uygun hareketi en kısa sürede seçip uygulayabilme yeterliliği demektir. Geleceğe ilişkin “yıldız futbolcu” özelliği ve günümüz yıldız futbolcularını yıldız yapan üstünlükleri bu yetiye dayanır. 

Bu yetinin yeteneğe dönüşmesi ve beceriye ilişkin kullanılabilir olması 8-9  ve 10-11 yaşlarda konu ile ilgili alınacak eğitime bağlıdır. İyi futbolcuyu belirleyen asla kondisyonel özellikler değil koordinatif ve algı motor gelişim özellikleridir.