ÖZELLEŞMİŞ HAREKET BECERİLERİ SINIFLAMASI

ÖZELLEŞMİŞ HAREKET BECERİLERİ SINIFLAMASI
ve
TÜRKİYE FUTBOLUNDA EĞİTİM FORMASYONU PROBLEMİ...

Son günlerdeki paylaşımlarda birçok kez kullandığımız bir kavram olan "özelleşmiş hareket becerileri" asılında temel hareket becerileri ile sportif hareket becerileri arsındaki geçiş ve aşama düzeyidir. Temel hareket becerilerinin farklı hız, mesafe, amaç ve koşullarda yapılabilmesi olarak da değerlendirilebilir.

Çok daha önemlisi temel hareket becerilerinin oyun içinde o oyunun gerektirdiği biçimde kullanılmaya başlanmasıdır.

Özelleşmiş hareket becerileri yaş düzeyi açısından (+-) genel anlamda 8 ve 9 yaşlara tekabül eder.

Özelleşmiş Hareket becerileri sınıflaması

1. Vücut Yönetimi

Çabukluk, koordinasyon, denge ve esnekliğin bütünleşmesi olarak tanımlanır.

Örneğin;
Geri dönme etkinlikleri
Araç-gereçlerin güvenli kullanımı
Cimnastik denge aletinde etkinlikler
Çeşitli yükseklikteki nesnelerin üzerinden atlama hareketleri
Merdiven etkinlikleri
Bireysel minderdeki hareketler (her öğrencinin ayrı ayrı minder, küçük halı, hasır vb. üzerinde yaptığı hareketler)
Lastik ip kullanılarak yapılan etkinlikler
Tekerlekli paten vb. araçlarla yapılan hareketler

2. Ritmik Hareketler

Temel ritimler, Yaratıcı ritimler,

Halk oyunları ve dansların temelini teşkil ederler. Ancak futbola yönelme evresi açısından koşularda ritm yakalama, ritmik koşmaya başlama, farklı ritmlerde koşabilme eğilimi yani farklı ritmlerde koşabilme bağlamında da gözlenebilir.

Top ile ritmik temas yani belli aralıklarda periyodik temas edebilme olarak da değerlendirilebilir.

3. Cimnastik

Cimnastik’teki temel becerilerin geliştirilmesi ve bu yolla esneklik, çabukluk, denge, kuvvet ve vücut kontrolünün geliştirilmesi amaçlanır.

Yuvarlanma, denge becerileri, el ve elbaş dengeleri ve düşüş becerileri gibi özelleşmiş motor beceriler bu etkinlikler ile geliştirilir.

Örneğin;
-Temel cimnastik duruşları: Çömelik duruş, düz bank, düz cephe, engel oturuşu, yan cephe, ters cephe, ritmik duruş, öne hamle duruşu, yana hamle duruşu, kartal duruşu, planör, dizüstü planör, mum duruşu, çakı, yarım çakı, ters bank, uzun oturuş, açık bacak oturuş, uçak duruşu vb.
-Serbest cimnastik
Yuvarlanmalar: öne düz yuvarlanma, öne adımlı yuvarlan-ma, öne açık bacak yuvarlanma, geri düz yuvarlanma, geri adımlı yuvarlanma, geri açık bacak yuvarlanma vb.
Dengeler: el dengesi, el-baş dengesi, el-baş dengesi açık bacak, çember vb.


4. Bireysel ve Eşli Mücadeleler

İşbirliği içinde davranmayı amaçlar. Bireysel mücadele becerileri öğrencilere kendi kuvvetini, çabukluğunu ve dengesini sınama fırsatı verir. Grup mücadele becerileri ise işbirliği, yarışma ve sportmenlik gibi sosyal becerilerin öğretilmesinde öğrenciye fırsatlar verir.

5. Oyun

Sosyal becerileri geliştirmek, anlamlı bir bütünün anlamlı bir parçası olmayı hissetmek, motor açıdan temel hareket becerilerini oyunun içeriği ve amacı çerçevesinde kullanabilmeyi keşfetmek ve geliştirmeye istek oluşturmak, farklılıkları fark etmek, kurallara uygun davranabilmek, yaratıcılık ve benzeri duygusal, sosyal, motor ve düşünsel gelişim alanlarını bir arada kullanmayı öğrenme etkinlikleridir oyunlar. Ve bu oyunlar bu yaş düzeyinde çok çeşitli olmalı ve vücudun tüm bölümlerini ve özelliklerini tetiklemeye yönelik olmalıdır.

Peki Futbol?

Yukarıda yazılanların hepsinde futbol vardı... Ama Özelleşmiş Hareket Becerileri kapsamında ve anlamında vardı...

Bizim maalesef anlayamadığımız veya çözemediğimiz ve dolayısıyla ilişkilendiremediğimiz birisi de budur.

"Spor İli İlgili Hareketler Döneminin" GENEL EVRESİ 8- 9 yaşlara tekabül eder ve "Özelleşmiş Hareket Becerileri" nin geliştirilmesi gereken süreçtir.

Bu aşamada sadece futbola yönelme vardır.
Hala başka bir spora da yönelme ilgisi, isteği ve olanağı devam eden evredir.
Yukarıda sınıflanan özelleşmiş hareket becerileri ile futbolun ilişkilendirilmesi ama daha çok tüm spor branşlarının temellendirilmesi sürecidir.

Gerçek Futbol ise "sportif hareketler döneminin" ÖZEL EVRE diye tanımlanan evrede başlar. İnsan hayatının spor branşı ile ilgili öğrenmede ve gelişmede sihirli yaşlarıdır. Bu yaşlar tam olarak 10-12 yaşları arasındaki zaman dilimidir. Bu yaşlarda biyo-motor açıdan oyun olarak artık gerçek futbolu neredeyse tam olarak görmeye başlarsınız.

Geriye kalan 12 yaş sonrasında ise kademeli olarak önce temel taktik eğitimler, sonrasında 15 li yaşlar ile başlayan taktik eğitimler 16,17 ve 18 li yaşlarda sistemler ve dizilişler ve onlara bağlı taktikler ile yine 12 yaşdan itibaren biyomotor özelliklerin geliştirilmesinin performansa dönük kondisyonel gelişme yönelmeye başladığı aşamalı olarak geliştirilmesi ve gelişmesi gereken özellikler başlar.

SONUÇ
Türkiye futbolunun ve hatta Türkiye sporunun bir çok branşta eğitim sorunu, esasında bir eğitim formasyonu sorunudur.

Türkiye futbolunun ve sporunun eğitim formasyonu "GELİŞTİRME" formasyonu üzerine inşa edilmemiştir.

Tam tersine "Yetiştirme" formasyonu üzerine inşa edilmiştir.

Oysa insan yetiştirilmez, geliştirilir.

İşin adını yetiştirme koyarsanız çocuklara ve gençlere hayatı zehir edersiniz. Üstelik ortaya çıkan şey büyük olasılıkla "kaos" olur. Çünkü yetiştirmenin aktörü ebeveyn ve antrenördür. Çocuk veya genç değildir.

Türkiye bir tercih yapmalı ve sporda "geliştirme" formasyonuna geçmelidir. Bu tercihini spor eğitiminde reform veya devrim demektir..

Önce hayatı doğru kılmalıyız ki; O hayat doğru yaşansın.
Çünkü yanlış hayat doğru yaşanmıyor.