Mimaride "Mekan algısında yerleşimin önemi" çok önemli bir konudur...
Aslında "mekan algısında yerleşimin önemi" konusu hayatımızın her alanında işte, evde, sokakta bilincinde olarak veya olmayarak, belli düzeylerde yaşamımızı ve dolayısıyla bizi etkileyen bir durumdur.
Mimaride bir mekanın algısını değiştiren ve belirleyen şey o mekanda eşyaların komunlandırılmasıyla ilgilidir.
Konuya spor ve spor eğitimi açısından bakıldığında ise, spor mekanlarının algısını ve spor alanlarının kullanımını belirleyen şeyin spor araçlarının ve eşyalarının o alandaki yerleşimidir. Bunu zaten biliyoruz. Yani spor alanları veya salonlardaki sabit ve mobil araç gereçlerin yerleşimi o alanın kullanımını etkiler.
Zira aracın kendisi de bir mekandır. Bu da en çok artistik cimnastik ile ilgili bir eğitim meselesidir. Daha çok "araç ile ve araçta hareketler" başlığı altında incelenir.
Ama daha başka bir konu daha vardır;
Spor eğitimi açısından, özellikle takım sporları ve özelde futbol ve futbol eğitimi açısından "mekan algısında yerleşimin önemi" konusu çok ama çok daha farklı bir öneme sahiptir. Bunu yeterince biliyor olsak da farkında olarak yeterince kullanmıyor olabiliriz.
Mekan algısı neydi? Kabaca tanımlarsak, kişinin kendisini bulunduğu nokta itibariyle o alanda boylamsal, enlemsel olarak konumlandırmasıydı. Sınırlandırılmış bir alanda nerede olduğunun sürekli farkında olunmasıydı.
Peki önemli midir?
Hem de çok önemlidir.
Çünkü oyun anında, alanın neresinde olduğunun farkında olmak, oyun için ne yapması ve nasıl yapmasını belirleyen en önemli etkenlerden birisidir. Dahası zaman, yan, yön ve mesafe algılarının da inşa sürecini oluşturan bir algıdır.
Ne zaman gelişir? Okulöncesi ve ilkokul dönemleri en yoğun gelişim gösterdiği dönemlerdir. Ama bu gelişim erinlik ve ergenliğe kadar devam eder.
Mimaride mekan algısını oluşturan şey eşyaların yerleşimi iken, futbolda mekan algısını oluşturan şey oyuncuların yerleşimidir.
Elbette oyuncular bir eşya değildir. Ama unutmayın kütlesi / hacmi olan her şey aynı zamanda bir nesnedir.
Mekan algısında, yani mekanın geniş, uzun, yüksek, kenar, köşe olarak olarak algılanması kadar, kişinin kendisini o mekanda nerede olduğunu algılaması demek, ne yapacağını belirleyeceği için, bir futbol oyuncusunun;
a) Sahanın geniş, dar, boş, dolu olduğunun farkındalığı ile,
b) Sahada nerede olduğunun farkındalığını birleştirip buna göre hareket ettiğinde mükemmel davranış sergileme ihtimali artacaktır. Geriye motor beceri kısmı (teknik) kalacaktır.
Tekniği çok iyi ama doğru ve yerinde davranışlar sergileyememe oyuncuların sorunu ve eksiği çoğu zaman budur.
Gelelim sonuca.. Yani işin eğitim pratiği kısmına.
Yani mekan algısında yerleşim önemliyse ne yapmalı?
1. Çocuklar sınırlandırılmış alanlarda oyun oynamalılar.
2. Çocuklar sürekli değişen sınırlandırılmış alanda oyun oynamayı öğrenmeliler.
3. Çocuklar sadece kare değil, dikdörtgen, üçgen, çokgen ve yamuk geometrik alanlarda oyun oynamalılar.
4. Çocuklar aynı alanda az kişi ile başlayıp, giderek çoğalan kişiyle oyun oynadıkları gibi, çok kişiyle başlayıp giderek azalan kişiyle planlanmış oyunlar oynamalılar.
5. Alanda konumlanışlar sürekli değişmeli. Yani bir çocuk sürekli aynı noktada kalmamalı.
6. Alanda her farklı konumlanış, o alanın gerekli kıldığı davranışı sergilemeyi sağlamalı.
7. Alanları dikine (doğrusal) kullanma tamamen alanın gerektirdiği bir davranıştır. Antrenör bunun farkında olmalı.
8. Futbol oyununun aslında bir alanda oynanan dolayısıyla bir alan oyunu olduğu, bunun için de işin sadece bireysel teknik meselesi olmadığı unutulmamalı. Alan kullanımı denilen şey, alana göre oynayabilme düşüncesi ve becerisi olduğu unutulmamalı.
Bütün oyunlar aynı zamanda alana göre ve alanın imkanlarına göre şekillenir. Bir oyunu muhteşem şekilde oynamak demek o alanda gerekeni yapmak koşuluna bağlıdır.
Bugün dünyanın en iyi oyuncularına bakınız, hepsinin oynadıkları alanın gerektirdiği davranışları en iyi yapanlar olduğunu görürsünüz.
Konumlanış, mekan algısında önemlidir.
Ama futbolda sahasında konumlanış, sadece sahanın algılanışını değil, konumlanan kişinin başka bir konuma geçmesi gerektiğini belirleyen şeydir.
Oyunların oynanışını belirleyen ve sonucunu değiştiren asıl faktör sanıldığı gibi topun değil, oyuncuların mekandaki konumlarının sürekli farklılaşmasıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder