0 Yaşından 15 Yaşına Altyapı Eğitimi (2)

 0-2 yaş

0-1 yaş refleks hareketlerin sonlandığı, 1-2 yaş ise istemli ve amaçlı hareketlerin ortaya çıkmaya başladığı süreçtir. Temel hareketler ilkel düzeyde gelişmeye ve yerine getirilmeye başlar. Bu süreçte çocuklara bol bol işitsel görsel ve özellikle de dokunsal uyaran gönderilmeli, bu tür uyaranlara ilkel düzeyde de olsa hareket etme tepkisi vermeleri sağlanmalıdır. Ayrıca bu yaşla dönemlerinde çocukların çeşitli nesneler ile teması etmeleri duyu-motor gelişim açısından son derece önemli ve gereklidir. 

Bu dönemde geçirilen uzun süreli hastalıklar ya da yoğun ilgisizlik ve uyaran mahrumiyeti bir yaşının gereği ilkel hareketlerden temel hareketlere geçememeyi ya da istenilen ölçüde geçememeye neden olur.

2/3-7 yaş

Geçmişe ilişkin bazı gecikmelerin belli ölçüde telafi edileceği bir dönemdir. Uzun bir süreç olup kendi içinde dönemsel aşamaları vardır. Temel hareketler bu dönemde şekillenir ve giderek artan bir beceri düzeyinde gerçekleştirilir. Geleceğin sportif hareketlerinin temeli burada atılır.

Bu döneme temel hareketler dönemi denmesindeki gerekçe insan hayatında kullanılan tüm hayati hareketlerin bu dönemde gerçekleştiriliyor olmasıdır. Ayrıca ilerleyen yaşlardaki tüm özel, öznel ve sportif hareketlerin bu dönemdeki yapı ve yeterlilik üzerine şekillendiğini unutmamak gerekir.

Okulöncesi döneme denk gelen bu süreç oldukça özel bir süreçtir. 4-5 yıllık bu uzun dönemin sonunda çocuklar arasında ciddi farklar oluşmaya başlar. Özellikle hareket gelişimi açısından ortaya çıkan bu farklar birçok açıdan avantaj ve dezavantaj oluşturmaya başlayacaktır.

Okulöncesi eğitimi sürecine katılmış ve okulöncesi eğitimde ciddi derecede “oyun ve hareket eğitim etkinlikleri” gerçekleştirmiş çocuklar ile oyun bahçeleri ve oyun parklarında birçok hareket deneyimi yaşamış ayrıca, annesi, babası tarafından ilgi görmüş ve çeşitli aktivitelere katılmış ve birçok olanağa sahip kılınmış çocuklar bir sonraki dönem olan “spor ile ilgili hareketler döneminin geçiş evresine” diğer söylemle futbolda altyapı eğitimine başlama yaşı olan 8-9 yaş dönemine birçok açıdan oldukça avantajlı başlamaktadırlar. 

Diğer bir ifade ile bazı çocuklar 8-9 yaşlarına gelmiş olduklarında, geçmişe ilişkin yaşamışlıkları ve hareket deneyimleri ve uğraşları nedeni ile birbirlerine fark atarlar. İşte bu nedenledir ki, bazı çocuklar altyapı eğitimine uygun bulunurken bazı çocuklar uygun bulunmamaktadırlar.

Bu yaşlardaki çocuklar arasında göze en çarpıcı farklılık temel hareketlerdeki beceri düzeyi yani koordinatif özellikler ile ilgilidir.

Temel hareketler dönemindeki çocukların temel hareketleri gerçekleştirme düzeyi başlangıç evresi, ilk evre ve olgunluk evresi düzeylerinde gerçekleşir. Futbol açısından örneklendirmek gerekirse, topu tekmelemeden başlayan temel hareket, topu amaçlı tekmelemeye, topu istenilen tarafa doğru tekmelemeye, topa ayakla vurmaya, topa belli hızlarda vurabilmeye, topa istenilen tarafa doğru vurmaya doğru evrilerek sürer gider. Bu dönemin sonlarına doğru duran bir topu belli hedeflere ayakla gönderebilme, hareket eden dönüşür. Topa vurabilme, topu ayakla durdurabilme gibi hareket becerileri gelişir. Ayaklarını kullanarak çok basit düzeyde etkinlikler gerçekleştirebilir, dağınık ve kontrolsüz bir şekilde oldukça basit ve kuralsız top oyunları oynayabilirler.